تقسيم بندي تلفن‌هاي همراه از نظر شکل ظاهري
تلفن‌هاي همراه از نظر شکل ظاهري به سه دسته تقسيم مي‌شوند:
1ـ استاندارد ( STANDARD ) : که نوع معمولي تلفن‌هاي همراه مي‌باشد (شکل1) .
2ـ تا شونده ( FLIP-OPEN ) : اين نوع تلفن‌ها داراي دو بخش مي‌باشند كه توسط يك لولا روي يكديگر تا مي‌گردند (شکل2) .
3ـ كشويي ( SLIDE ) : اين نوع تلفن‌هاي همراه داراي يك بخش فوقاني بوده كه روي بخش زيرين و اصلي بصورت كشويي حركت مي‌کنند (شکل3) .

صفحه نمايش تلفن‌هاي همراه
صفحه نمايش ( LCD ) رايج تلفن‌هاي همراه كه از دو ماده پلاريزه و كريستال مايع ميان آنها تشكيل شده است، داراي انواع مختلفي است، از جمله صفحه نمايش هاي سياه و سفيد (MONOCHROME LCD )،صفحه نمايش هاي رنگي ( COLOR LCD )، صفحه نمايش هاي حساس به لمس (TOUCH SCREEN ) يا صفحه نمايش هايي که مي‌توان توسط STYLUS  يا قلم ديجيتالي با آنها کار کرد.

نسل‌هاي تلفن همراه و تکنولوژي انتقال اطلاعات:
G1 : تلفن‌هاي همراهي که زيرساخت آنها با سيستم آنالوگ طراحي شده است. به اين مدل، نسل اول گفته مي‌شود.
G2: تلفن‌هاي همراهي كه با سيستم ديجيتالي کار مي کنند، که به آنها نسل دوم گفته مي‌شود.
G3: تلفن‌هاي همراهي كه انتقال و دريافت  اطلاعات در آن باسرعت بالا ( Mb/S 2 ) صورت مي‌گيرد، که به آنها نسل سوم گفته مي‌شود.
G4 :‌تلفن‌هاي همراهي كه در آنها انتقال داده ها با سرعت بسيار بالا ( Mb/S 20 ) انجام مي‌شود که براي دريافت فايل‌هاي تصويري مناسب مي‌باشد،  به اين نسل تلفن‌هاي همراه، نسل چهارم گفته مي‌شود.
Dual Band: تلفن همراهي که قادر است از فركانس‌هاي ديجيتالي 800 MHz و هم 1900 MHz براي ارسال و دريافت تماس استفاده كند.
Tri Band: تلفن همراهي كه قادر است هر فركانس ديجيتالي را دريافت و ارسال کند.
Dual Mode: به تلفن‌هاي همراهي كه قادر باشند هم از سيستم ديجيتال و هم از سيستم آنالوگ استفاده كنند، اطلاق مي‌گردد.

دسته بندي تلفن‌هاي همراه  بر حسب سيستم عامل :
تمام تلفن‌هاي همراه از نظر نرم‌افزار و سيستم عامل به دو دسته اصلي تقسيم مي‌شوند:
� موبايل‌هاي فاقد سيستم عامل
� موبايل‌هاي داراي سيستم عامل

موبايل‌هاي فاقد سيستم عامل
 که شامل دو دسته است:
� پلتفرم ( Java ( Java Platform  :  پلتفرم جاوا ، پر کاربــرد ترين پلتفرم براي گوشي‌هاي بدون سيستم عامل است، بطوري که تعداد گوشي‌هاي جاوا از مجموع گوشي‌هاي Symbian تا به امروز بيشتر مي‌باشد. اکثر گوشي هاي سامسونگ، ال جي، زيمنس، سوني اريکسون، نوکيا، موتورولا، آلکاتل وبطور کلي اکثر گوشي هايي که از سيستم عامل استفاده نمي کنند از پلتفرم جاوا بهره مي برند.

� پلتفرم Black Berry: استفاده از اين پلتفرم محدود به محصولات خود شرکتBlack Berry مي‌باشد.

موبايل‌هاي داراي سيستم عامل
که داراي چهار دسته است:
� سيستم عامل لينوکس : اين سيستم عامل جديد است و تازه وارد عرصه رقابت سيستم عامل‌هاي موبايل شده و در حال حاضر شرکت موتورولا بيشترين محصول را براي اين سيستم عامل طراحي کرده است.

� سيستم عامل ( Symbian ( 8/1 , 8 , 7 , 6/1 , 6  : که شامل چهار دسته اصلي است:
Symbian سري 60 : که شامل اکثر گوشي‌هاي  نوکيا مانند6600 ، 6630 ، 3230 ، 7610 ، 6670 ، گوشي‌هاي N-Gage، گوشي‌هاي سري N و گوشي زيمنس SX1  گوشي پاناسونيکX700 و چند نوع ديگر مي‌شود.
 
Symbian سري 80 : اين سيستم عامل ، براي گوشي‌هاي نوکيا با پيشوند 90 مي‌باشد (9500 ـ 9300 ـ 9290   و ...) که از نظر نرم افزاري بطور کامل ساپورت نشده است.

Symbian سري 90 : اين سيستم عامل براي دو گوشي از نوکيا با نام هاي 7710 و 7700 طراحي شده است.که داراي امکانات مفيدي است اما مانند سري 80 داراي مشکلات نرم افزاري است.

Symbian چيست؟
از آنجايي که اکثر کاربران تلفن‌هاي همراه در ايران از اين نوع استفاده مي‌کنند لازم دانستيم توضيحات جامع‌تري راجع به اين سيستم عامل و نحوه کار آن ارائه کنيم.
Symbian مانند ساير سيستم عامل‌هاي مدرن امروزي که براي کامپيوتر هاي شخصي وجود دارند به صورت 32 بيتي طراحي شده است. بنابراين داراي امکانات خوبي مثل عملکرد چند تکليفي، انجام همزمان چند دستور و همچنين مديريت حافظه مي‌باشد. مبناي کار اين سيستم عامل بر اساس event  ها بنا نهاده شده است (مانند ويندوز معمولي) و پردازنده مرکزي ( CPU ) طوري مورد استفاده قرار مي‌گيرد که کمترين ميزان بار، بر روي موبايل قرار گيرد.
از آنجايي که طراحي اوليه اين سيستم عامل براي فضاي کمتر از 5 مگابايت بوده لذا اين سيستم عامل بر روي گوشي هاي امروزي با سرعت زياد و با کمترين مشکل کار مي‌کند. در اين سيستم عامل معمولا درايو C بخشي از حافظه  RAMو درايو Z مربوط به حافظه  ROMگوشي مي‌باشد. زبان اصلي برنامه نويسي براي Symbian زبان C++ است اما زبان‌هاي مختلفي براي برنامه نويسي در اين سيستم عامل وجود دارد که از جمله مهمترين زبان‌ها مي توان به OPL ، Python ،Visual Basic ، Perl  و  Personal Javaاشاره کرد.
در ارتباط با بازي بايد اشاره کرد که اين سيستم عامل يکي از غني‌ترين سيستم عامل‌ها براي بازي کردن است بطوريکه شرکت هاي مطرح بازي سازي هم اکنون به صورت حرفه‌اي روي اين سيستم عامل و موبايل‌هاي داراي اين سيستم عامل سرمايه گذاري مي‌کنند. با اين حال، بازي کردن با موبايل اصلا توصيه نمي‌شود!

چند خصوصيت Symbian  نسخه  7 بالا  
1ـ داشتن ابزارهايي مانند  Contacts،  Schedule،  Messaging،  Browsing،  Office Utility and system control
2 ـ موتور مرورگر وب براي پشتيباني کامل مرورگرهاي وب و WAP .
3- پشتيباني از انواع سيستم هاي ارسال پيام کوتاه  MMS وSMS  وEMS  و همچنين انواع پروتکل هاي ارسال و دريافت ايميل مانند   POP3، IMAP4 ، SMTP و MHTML.
4 ـ تصاوير، شامل API براي اعمال گرافيکي.
5 ـ امکان برقراري ارتباط توسط: TCP/IP، WAP، Infra Red ،  Bluetooth،USB  ، Wireless systems
6 ـ پشتيباني از  Unicode ، فونت‌ها و فرمت‌هاي متون تايلندي و عربي و غيره.
7 ـ انتقال فايل توسط SyncML و تبديل فايل ها .
8 ـ.امکان برنامه نويسي تحت سيستم عامل با C++ و Java

 روش نصب برنامه بر روي گوشي هاي Symbian
براي نصب برنامه درگوشي‌هاي Symbian ، فايل اصلي نرم افزار که معمولا با پسوند sis مي‌باشد را به گوشي انتقال دهيد (اين کار را مي‌توانيد از طريق کابل، بلوتوث ، اينفرارد، Card Reader و ... انجام دهيد) البته بايد بدانيد که فايل مورد نظرتان را در کدام پوشه و مسير کپي مي‌کنيد.

1 : به داخل File mngr (‌مديريت فايل )‌که معمولا در مسير Menu > Tools قرار دارد برويد , و از آنجا به مسيري که فايل هاي برنامه رو در آنجا قرار داده ايد برويد.

2 : سپس بر روي فايل مورد نظر کليک کنيد تا فايل باز و آماده نصب شود. اکنون از شما سوالي پرسيده مي‌شود با اين معني که مسئوليت نصب اين برنامه به عهده خود شما است که با زدن Yes موافقت خود را اعلام مي کنيد.

3 : در قسمت بعد، از شما تائيد نصب با ذکر نام اصلي برنامه خواسته مي‌شود، که در اينجا نيز تائيد خود را با زدن دکمه Yes نشان مي‌دهيد.

4 : در اين قسمت با 3 گزينه مي‌شويد :
Install ، View Certificate، View Details که شما بايد گزينه Install را انتخاب کنيد.

5 : در اين قسمت دو گزينه �حافظه گوشي � و� حافظه کارت � نمايان مي‌شود، که هر کدام از اين 2 گزينه را انتخاب کنيد، برنامه داخل آن محل نصب مي‌شود.

اکنون کار نصب به پايان رسيده و مي توانيد از نرم افزار استفاده کنيد.
البته اگر نرم افزار رايگان نباشد در پايان نصب از شما شماره سريال براي رجيستر کردن برنامه خواسته مي‌شود، که بايد آن را وارد کنيد. اين سريال نامبر به دو صورت وجود دارد:
1. به صورت يک فايل txt (‌متني )‌ است که از طريق خود گوشي مي توانيد وارد کنيد.
2. به صورت يک فايل exe مي‌باشد که بايد از طريق کامپيوتر آن را اجرا کنيد که پس از اجرا معمولا از شما سريال IMEI گوشيتان را براي ايجاد پسورد مي خواهد که با وارد کردن آن ،‌ پسورد مربوطه به شما داده مي‌شود.
در بعضي موارد نرم افزار هايي وجود دارند که بايد کرک آنها در مسير خواسته شده کپي شود که معمولا با پسوند app هستند.

کد  IMEI چيست؟ 
کد IMEI بر گرفته از حروف اول عبارت   International Mobile Equipment Identityکه کدي 15 رقمي است که توسط موبايل براي شناسايي در شبکه GSM به کار مي‌رود. در بسياري از کشورها پيشنهاد مي‌شود که حتما اين کد را نزد خود نگاه داريد تا بتوانيد در صورت دزديده شدن گوشي به راحتي از طريق مخابرات گوشي‌ را پيدا کنيد.
IMEI در اکثر گوشي ها با شماره گيري *#06#  در موبايل نمايش داده مي‌شود و همچنين معمولا زير باتري موجود بر روي بدنه موبايل هم چاپ شده است. اما اين کدها نشان دهنده چيست؟
شش رقم اول اين کد، کشور  مصوب را نمايش مي‌دهد دو رقم بعدي نمايش دهنده کارخانه سازنده گوشي مي‌باشد. مثلاً  56 براي شرکتNokia  است. شش رقم بعدي، شماره سريال خود موبايل است.
يک رقم آخر نيز تقريبا بلا استفاده است ودر گوشي هاي مختلف متفاوت است.

اتصال تلفن همراه به ديگر دستگاه ها
از طريق هاي مختلفي مي توان بين تلفن همراه و ديگر وسايل مخصوصا کامپيوتر ارتباط برقرار کرد که از جمله مي توان به بلوتوس، اينفرارد، كابل ديتا، Card Reader و USB اشاره کرد.

Bluetooth:
بلوتوس نام يك سيستم ارتباطي بدون سيم مي‌باشد.که ارتباط آن به كمك يك ارتباط مبتني بر امواج راديويي صورت مي گيرد كه از طريق آن مي توان وسايل مختلف را بدون سيم به يكديگر متصل نمود. اين تكنولوژي اولين بار به وسيله شركت Ericsson ارائه شد و سپس توسط شرکت‌هاي ديگر مورد استفاده قرار گرفت.
بلوتوس انتقال داده ها را با سرعت  720Kbp/sدر محدوده 10 متري انجام مي دهد، كه اين فاصله تا 100 متر نيز قابل افزايش است.
Bluetooth از امواج راديويي چند طرفه استفاده مي كند كه از ميان ديوار و موانع عبور مي كند. Bluetooth در باند 2.4Ghz داده ها را منتقل كرده و در هر ثانيه 1600 بار سيگنال‌هاييش را تغيير مي دهد تا اگر تداخلي از طريق وسايل ديگر موجود در محيط بوجود آيد، مخابره متوقف نشده و فقط سرعت آن كاهش مي يابد.
Bluetooth نام پادشاه دانمارك و جنگجوي اسكانديناوي در قرن دهم است، وي دانمارك را به نروژ متصل كرد. اين نام از او اقتباس شده است.براي اطلاعات بيشتر در خصوص بلوتوث به مقاله‌اي به همين نام در شماره 13 مراجعه نماييد.

Infrared:
اينفرارد همان پورت مادون قرمز است که درگوشي هاي همراه کاربردهاي متفاوتي دارد که از طريق آن مي توان به ارسال و دريافت اطلاعات از موبايلي به موبايلي ديگر و يا دستگاهاي ديگري که از اينفرارد پشتيباني مي کنند، پرداخت.
البته اينفرارد مانند بلوتوس از امواج راديويي چند طرفه استفاده بهره نمي‌برد بلکه از اشعه مادون قرمز استفاده مي‌کند و بر خلاف بلوتوس نمي‌تواند از ديوار و موانع عبور کند و استفاده از آن، محدود تر از بلوتوس است.

Data Cable:
 كابلي است كه با آن قادر به متصل ساختن تلفن همراه به كامپيوتر خواهيد بود.

Card Reader:
Card Reader يا Memory Reader ،‌واسط ميان كارت حافظه و كامپيوتر مي‌باشد.

USB:
گذرگاه سريال جهاني است که مي تواند رابط ميان كامپيوتر،‌ موبايل  و ديگر لوازم الكترونيكي باشد.

چگونگي ورود به دنياي اينترنت از طريق گوشي همراه 
همان طور که مي‌دانيد پروتکلي که در حال حاضر در اينترنت براي مشاهده صفحات وب استفاده مي‌شود HTTP  است، که اين يک مشکل بزرگ براي اتصال موبايل‌ها به اينترنت است، زيرا پردازش بسته‌هايي که با پروتکل HTTP هستند چه براي ارسال و چه براي دريافت براي گوشي هاي همراه غير ممکن است و ارسال داده ها نياز به فضا و پردازش قويتري از آنچه که در يک تلفن همراه وجود دارد، مي‌باشد، لذا ضروري است جهت ورود تلفن همراه به دنياي اينترنت و استفاده از قابليت‌هاي يک تلفن همراه، پروتکل ويژه‌اي طراحي گردد. اين پروتکل WAP نام دارد.  WAP ايده‌اي بود ائتلافي که توسط شرکت‌هاي نوکيا، اريکسون، موتورلا و Uniwired Planet براي اولين بار مطرح شد. WAP که برگرفته ازجمله Wireless Application Programming است، بطور کلي به معني سيستمي است که در آن ، پروتکل ارتباطي و محيط برنامه‌نويسي جهت پياده‌سازي سيستم‌هاي اطلاعاتي مبتني بر وب روي گوشي‌هاي تلفن همراه ارائه ‌شده، البته از آنجايي که ساختار يک موبايل با يک کامپيوتر بسيار متفاوت است لذا مشکلات زيادي براي اتصال به اينترنت وجود دارد. از آنجا که WAP پروتکلي براي گوشي هاي همراه است، پس به تنهايي نمي تواند با HTTP ارتباط برقرار کند و خود نيازمند يک مترجم ديگر است.
مترجمي که پروتکل تلفن‌هاي همراه ( WAP ) را به پروتکل  HTTPو برعکس ترجمه مي کند  WAP Gateway ناميده مي‌شود.
 WAP Gateway در واقع يک نرم‌افزار است که بين اين دو شبکه قرار مي‌گيرد و وقتي که درخواست صفحه خاصي از تلفن همراه ارسال مي‌شود، WAP Gateway اين درخواست را گرفته و به درخواستي با فرمت HTTP تبديل کرده و به اينترنت مي‌فرستد و در ادامه پس از دريافت پاسخ ازWeb Server مربوطه، پاسخ را به فرمت پروتکل WAP تبديل کرده و به تلفن همراه برمي‌گرداند. WAP Gateway مي‌تواند در شبکه مخابراتي، در شبکه ISP و يا در شبکه خودتان قرار گيرد. به شکل5  دقت کنيد.